fbpx

Yo! MTV Raps: de échte Amerikaanse hiphopscene

Een artikel van Saul van Stapele

Popjournalist Saul van Stapele blikt terug op Yo! MTV Raps, het legendarische tv-programma dat de Amerikaanse hiphopscene uit de buurt haalde en de wijde wereld in katapulteerde. Op woensdag 2 november brengen BIRD, HipHopHuis en 45 Live een tribute aan Yo! MTV Raps met Beyond The Beat.

Begin deze maand bouwde De Wereld Draait Door de tv-studio na van het populaire digitale tv-programma 101Barz, een belangrijk platform voor de nationale hiphopscene waar veel bekende artiesten in Nederland zich het eerst in de kijker rapten. Met 101Barz haalde het succesvolste prime time-programma van een worstelende publieke omroep zo heel even een nieuwe generatie binnen.

101Barz is een belangrijk publiek programma. Hiphopcultuur wordt in Nederland vaak op karikaturale en luie wijze besproken door mensen die geen binding hebben met de scene. Dat maakt een medium als 101Barz, een initiatief van hiphopliefhebber Angelo ‘Rotjoch’ Diop, een verademing. Hier zien we iemand die écht van hiphop houdt, praten met mensen uit zijn scene. Er is geen afstand meer.

101Barz is een Nederlands programma in de traditie van Yo! MTV Raps, het programma van muziekzender MTV dat van 1988 tot 1995 furore maakte – de titel keerde later terug in de programmering maar toen was de magie al verdwenen. Met name de eerste jaren speelde Yo! MTV Raps een cruciale rol. In Amerika, waar de succesjaren van het programma parallel liepen aan wat het gouden tijdperk van hiphop in de Verenigde Staten genoemd wordt, maar zeker ook in Nederland.

Muziekzender MTV was eind jaren tachtig geen voor de hand liggende medium voor een gerespecteerd hiphop-programma. Nog maar een paar jaar eerder had Michael Jackson de racistische hokjes doorbroken die de muziekindustrie voor zwarte acts ontworpen had. Op het gebied van actuele Afro-Amerikaanse cultuur had MTV – op het uitzenden van enkele videoclips en megasterren na – geen enkele reputatie.

Maar het was raak vanaf de pilotuitzending – met onder meer DJ Jazzy Jeff & The Fresh Prince en Run DMC en als eerste clip Follow The Leader van Eric B & Rakim. De presentator, Fab Five Freddy, was net als Rotjoch in Nederland een spin in het web van de scene, iemand die iedereen kende, cruciale connecties maakte en een belangrijke rol speelde bij de groei van zijn cultuur. Hij praatte met rappers op gelijkwaardig niveau; iets wat in mainstream-media decennia later nog steeds een unicum is.

Vóór Yo! MTV Raps was MTV vooral een doorgeefluik van mainstreamcultuur geweest – en dat zou het daarna ook snel weer worden. Maar via Yo! MTV Raps kreeg publiek wereldwijd een insiderblik in de Amerikaanse hiphopscene. De rappers van NWA – over wie andere media louter op paniekerig megafoonvolume spraken – namen Yo! MTV Raps – en daarmee kijkers wereldwijd – mee hun buurt in. We zaten bij producer Pete Rock in zijn kelder. We zagen Tupac iets te stoer opscheppen over een vechtpartij met twee regisseurs waardoor hij later juridisch in de problemen kwam; de rapper had zich, tussen zijn eigen mensen in de tv-studio, te comfortabel gevoeld.

Maar dat Tupac daar zat met zijn peers, was cruciaal voor het belang van Yo! MTV Raps, in Amerika, maar ook in Nederland. De mainstream-media waren én zijn overwegend wit. Van de Afro-Amerikaanse popcultuur wordt vaak met grote afstand verslag gedaan, lacherig, afstandelijk en karikaturaal. Met Yo! MTV Raps was er een show die oprecht, gepassioneerd verslag deed vanuit de hiphopscene zelf.

Het moet voor een nieuwe generatie moeilijk voorstelbaar zijn hoe lastig het eind jaren tachtig was intensief op de hoogte te raken van een cultuur die zich aan de andere kant van de oceaan ontwikkelde. Je zag een sneaker in een rapmagazine, je luisterde een tape die je buurjongen van zijn neefje had gekopieerd. Omdat hiphop nog niet mainstream was, en de grote media er mondjesmaat, en dan vaak belabberd, aandacht aan besteedden, had het iets mysterieus en ongrijpbaars.

Maar met Yo! MTV Raps zat ook de scene in Nederland ineens op de eerste rij. We zagen hoe rappers waren buiten hun videoclips, in hun buurt, met hun vrienden. In het straatbeeld in Nederland zag je weliswaar de mode al, de dansers, de rappers, we hoorden de muziek. Maar Yo! MTV Raps gaf het context. Een nieuwe generatie kwam door het programma voor het eerst in contact met de muziek en de scene in de volle breedte, van Wu-Tang Clan tot Run DMC, van NWA tot A Tribe Called Quest.

MTV zelf deed na de succesjaren van Yo! MTV Raps de hiphopcultuur weer volledig in de uitverkoop. De voormalige muziekzender richtte zich op sensationele, in scène gezette reality-troep en kwam met karikaturale onzin als MTV Cribs (waarin rappers de zoveelste badkamer toonden waarin ze nooit geweest waren), het pronkerige auto-programma Pimp My Ride en de realitysoap Love & Hip Hop.

Maar de invloed van Yo! MTV Raps bleef overeind. In de zelfverzekerdheid waarmee een nieuwe generatie jongeren in Nederland hun eigen cultuur, scene en identiteit vormgaf. In mode, muziek en kunst geïnspireerd op de Amerikaanse scene, die steeds onafhankelijker en eigenzinniger werd. En in tv-programma’s als The Pitch op TMF in de jaren negentig, en invloedrijke hiphopmedia als nationale platforms Puna en 101Barz nu, die ons de scene van binnenuit laten zien.

 

Saul van Stapele is journalist, auteur en creatief directeur van hiphopconferentie ADE Beats. Begin 2013 won hij de 19e editie van de Pop Media Prijs, een jaarlijkse prijs voor de beste popjournalistiek in Nederland, voor zijn artikelen, boeken en evenementen.

share tweet whatsapp
View magazine

Have A Look At This

Saturday 02 November

Karen Nyame KG

BIRDFEST 2024, drie locaties, twee dagen, één festival! Onder het thema ‘Celebrate the Culture’ komt het festival op vrijdag 01 […]

Saturday 02 November

Carista

BIRDFEST 2024, drie locaties, twee dagen, één festival! Onder het thema ‘Celebrate the Culture’ komt het festival op vrijdag 01 […]

Thursday 26 December

Christmas dinner

Geen zin om het gourmetstel weer van zolder te halen? Vier Kerst in BIRD! Speciaal voor deze bijzondere gelegenheid heeft chef Rogier een feestelijk menu samengesteld vol met de culinaire verwennerijen die je onderhand van BIRD gewend bent (of voor het eerst zal meemaken, lucky you). Ook is er een geweldig bijpassend wijnarrangement.